Uw onderneming voorbereiden op een onverwachte overname

De verkoop van een overneming is niet altijd de vrucht van een lang vooraf geplande beslissing van aandeelhouders en management. Soms kan een overnemer onverwacht uit de hoek komen met een voorstel om de onderneming over te nemen. Mogelijk staan de aandeelhouders open voor een eventuele verkoop maar is de onderneming hier wel klaar voor? Kan een onderneming zich voorbereiden op een onverwachte overname? Wanneer moet een onderneming zich hier best op voorbereiden en op welke manier?

Vroeg of laat nemen ondernemers de beslissing om hun bedrijf te verkopen of over te laten. Het kan een doordachte beslissing zijn van de aandeelhouders om het bedrijf te verkopen, maar dat is zeker niet altijd het geval. Een potentiële koper kan ook onverwacht voor de deur staan met de vraag om het bedrijf (deels) over te nemen. In het scenario van een ongeplande verkoop zijn de meest voorkomende kopers:

Strategische kopers die actief zijn binnen dezelfde sector. Vooral in goede economische tijden zijn bedrijven uit dezelfde sector vaak geneigd om een verregaande strategische samenwerking
op te zetten, in de vorm van een (gedeeltelijke) overname, die zorgt voor een verticale of horizontale integratie binnen de waardeketen. Bij een overname door strategische kopers blijven de ondernemers vaak de eerste periode nog zelf aan het roer van het bedrijf.

Investeringsfondsen die altijd op zoek zijn naar interessante overnameopportuniteiten in de markt. Investeringsfondsen kijken eerder naar de financiële kant en het groeipotentieel van de
onderneming. De ondernemers blijven ook in deze situatie vaak de eerste periode nog aan het roer van het bedrijf (al dan niet als medeaandeelhouder).

MBI (Management Buy-In) kandidaten zijn ondernemers die op zoek zijn naar een overnameopportuniteit om met hun ervaring en kapitaal zowel de leiding als de aandelen van de onderneming (deels) over te nemen (op korte of lange termijn). In tegenstelling tot investeringsfondsen nemen MBI-kandidaten op termijn altijd het volledige management uit handen van de oorspronkelijke ondernemers.

De verkoop van een onderneming is niet altijd het gevolg van een vooraf geplande beslissing en kan mogelijks uit heel onverwachte hoek komen. Met deze vaststelling rijst de vraag of een ondernemer zich kan voorbereiden op het scenario waarin een onverwachte koper interesse toont in de onderneming. Wanneer moet een ondernemer beginnen met de voorbereiding op een (eventuele) verkoop van zijn bedrijf? Hoe kan een ondernemer zich hier optimaal op voorbereiden en aan welke “knoppen kan worden gedraaid” om de waarde van een onderneming te optimaliseren?

In een ideale wereld zou een onderneming altijd verkoopklaar moeten zijn. De realiteit is soms helemaal anders omdat er niet proactief wordt nagedacht over een eventuele verkoop waarbij beslissingen vaak worden genomen vanuit het ondernemersinstinct zonder stil te staan over de impact hiervan in een eventueel verkoopproces.

Een hoeksteen van elke transactie is de prijs waaraan een bedrijf van de hand wordt gedaan. Om de waarde van een onderneming te schatten wordt tijdens het verkoopproces een waardering
uitgevoerd. Naast het business plan liggen historische cijfers vaak aan de basis van de waardering en deze zijn wat ze zijn (op een aantal algemeen aanvaarde normalisaties na).

Het kan voor een ondernemer dus heel nuttig zijn om op regelmatige basis een waardering te laten uitvoeren, zodat belangrijke waardedrijvers kenbaar zijn voor de ondernemer en in rekening
worden genomen tijdens het beslissingsproces. Op die manier kan de ondernemer proberen om zijn bedrijf structureel verkoopklaar te maken en de waarde te optimaliseren bij een ongeplande verkoop.

Een ondernemer dient te begrijpen welke de drijvers zijn voor de waarde van zijn/haar onderneming. Het laten uitvoeren van een indicatieve waardebepaling kan de ondernemer helpen begrijpen welke deze waardedrijvers zijn en aan welke knoppen hij/zij kan draaien om de waarde te optimaliseren.

Werkkapitaal(behoefte) is een klassiek voorbeeld van parameters die een directe impact hebben op de waarde van de onderneming. Werkkapitaal(behoefte) is het geld dat nodig is om de bedrijfsactiviteiten te financieren. Voor elk bedrijf is deze behoefte anders, maar ze heeft altijd een directe impact op de waarde. Wanneer er meer (of minder) behoefte is aan werkkapitaal
zal er minder (of meer) cash aanwezig zijn in de onderneming. Een goede balans vinden in het werkkapitaal is van groot belang. Te veel werkkapitaal(behoefte) betekent dat er geld vast zit in
voorraden, klanten, bestellingen in uitvoering, terwijl een tekort zorgt voor operationele problemen in de dagelijkse werking. Het is dus belangrijk om het werkkapitaal optimaal te beheren door een balans te vinden tussen operationele werkbaarheid en structurele waardecreatie.

Cash en schulden moeten in evenwicht gehouden worden aangezien de waarde van de onderneming wordt bepaald aan de hand van het operationeel rendement en de netto schuldpositie (cash – schuld). Een bedrijf met hoge marges kan laag gewaardeerd worden
indien de netto schuldpositie te groot is. Het is een grote uitdaging om de financieringsstructuur van de onderneming onder controle te houden door de (netto)schuldgraad af te wegen tegen
het behaalde rendement van de onderneming. Vooral bij KMO’s is het belangrijk om de cashpositie goed te beheren.

Heel wat (financiële) overnemers hechten veel belang aan financiële rapportage en gebruiken cash flows als een maatstaf om hun investeringscapaciteit te bepalen. Een gedetailleerde cash
flow-analyse doet vaak ogen openen en kan gebruikt worden om operationele beslissingen aan te toetsen. Dit zijn slechts enkele algemene elementen die een rechtstreekse impact hebben op de waarde van een bedrijf. Elke onderneming is anders met elk zijn eigen specifieke kenmerken en waardedrijvers. Het is dus essentieel voor een ondernemer om de specifieke kenmerken van zijn/haar onderneming te identificeren en in rekening te nemen in het dagelijkse beslissingsproces.

Voor meer informatie kan u zich wenden tot uw dossierbeheerder of Quentin Van de Vondel, M&A Manager.