Afschaffing duolegaat leidt tot onrust voor bestaande testamenten

Het principe van het duolegaat is vrij eenvoudig. Via testament worden twee legaten toebedeeld aan twee verschillende personen (legatarissen), waarin aan de ene legataris de last wordt opgelegd om de erfbelasting van de andere legataris op zich te nemen. De ene legataris (meestal een vzw) zal bijgevolg niet enkel de erfbelasting dragen van diens eigen legaat, maar ook dat van het andere legaat. De andere legataris (meestal een verre verwant of vriend) verkrijgt hierdoor enkel een netto-legaat, zonder verdere omhaal.

Via deze constructie verlicht de erflater bij overlijden de zware fiscale last voor zijn nabestaanden en steunt hij tegelijkertijd een goed doel dat hem nauw aan het hart ligt. Het duolegaat is vooral interessant voor personen die geen afstammelingen in rechte lijn en/of geen samenwonende partner hebben, maar enkel erfgenamen hebben die in de regel aan hoge belastingtarieven onderworpen zijn.

Vanuit fiscaal oogpunt is het duolegaat een interessante manier om bepaalde erfgenamen te behoeden voor hoge erfbelastingtarieven. Bij een duolegaat ontvangt het goede doel slechts haar legaat op voorwaarde dat zij de erfbelasting op beide legaten betaalt.

Het goede doel betaalt in Vlaanderen een vast gunsttarief van slechts 8,5% op haar eigen legaat. De erfbelasting op het legaat van de andere legataris kan in Vlaanderen echter oplopen tot 55%. De combinatie van vast gunsttarief en een correcte verhouding van de twee legaten zorgt ervoor dat de verre erfgenaam (broer/zus/neef/nicht) netto meer ontvangt dan wanneer deze zelf de erfbelasting zou betalen op het erfdeel waarop hij of zij recht heeft.

Vlabel (de Vlaamse Belastingdienst) meldde onlangs dat ze strenger zou waken over duolegaten waarbij goede doelen betrokken zijn. Op die manier wil ze het altruïstisch en filantropisch oogmerk van deze maatregel vrijwaren. De afschaffing van het duolegaat zou mogelijk een maatregel zijn om het gunsttarief voor goede doelen te behouden. Een ongewenst gevolg hiervan is echter dat met de afschaffing van het duolegaat een belangrijke stimulans verdwijnt om te legateren aan goede doelen.

In het recente Vlaamse Regeerakkoord maakte de Vlaamse regering bekend dat ze het gunsttarief voor goede doelen verder wenst te verlagen. Tegelijk wordt een (beperkte) tariefverlaging voorzien ten voordele van legaten aan vrienden (de zogenaamde ‘best friends-regeling’). Op die manier wil de Vlaamse regering 75 miljoen euro besparen.

Hebt u geen erfgenamen in rechte lijn en wenst u uw vermogen toch op een fiscaalvriendelijke manier aan uw dierbaren na te laten? Hou er dan rekening mee dat bestaande testamenten met een duolegaat dringend aan herziening toe zijn.

Op de vergadering op 22 oktober 2019 van de Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie bleef het onderwerp alvast niet onbesproken. De meest pertinente vraag luidde als volgt: “Vervallen de bestaande duolegaten vanaf 1 januari 2020 of komt er een overgangsregeling met terugwerkende kracht zodat de legaten geldig en uitvoerbaar blijven als deze voor het einde van 2019 gepland of bestemd waren en de betrokken legaatgever pas na 2019 overlijdt?” 
           
Minister Matthias Diependaele ging hierop in en verduidelijkte dat de duolegaten pas zullen vervallen voor de erfbelasting die geïnd wordt vanaf 1 januari 2021, ongeacht de datum van opmaak. Hij verzekerde evenwel dat de definitieve regeling tijdig zal gecommuniceerd worden en er een voldoende termijn zal zijn om de nodige aanpassingen te treffen. In het parlement heerst er echter geen eensgezindheid over de afschaffing van het duolegaat. Zo werd voorgesteld om eerder het toepassingsgebied van het duolegaat te verstrengen in plaats van het duolegaat af te schaffen.  

Meer weten?

Als klant van Baker Tilly kunt u contact opnemen met Miek Vandecasteele, Senior Estate planner, of uw dossierverantwoordelijke.
Nog geen klant? Contacteer ons voor een vrijblijvend gesprek.