Hoe verloopt een deskundigenonderzoek in burgerlijke geschillen?
Rechtbanken en hoven stellen gerechtsdeskundigen aan om hun technisch advies. Die aanstelling en het verloop van een deskundigenonderzoek is vastgelegd in het Gerechtelijk Wetboek. Hierbij gelden zeer specifieke modaliteiten en een strikt bepaald verloop.
Rechtbanken en hoven doen beroep op bedrijfsrevisoren en accountants als gerechtsdeskundigen voor advies in het kader van een specifieke technische problematiek, zoals:
- de waardering van aandelen
- de bepaling van de financiële mogelijkheden van ex-echtgenoten bij echtscheidingen
- de bepaling van economische schade
- vergoedingen bij het verbreken van concessies / agentuur
- het nazicht van boekhoudkundige en financiële informatie
- uit- en inkoopregelingen van aandeelhouders
- conflicten tussen aandeelhouders
- fraudeonderzoek
- …
Voor een burgerrechtelijke procedure is de aanstelling van een deskundige en het verloop van het onderzoek vastgelegd in het Gerechtelijk Wetboek.
De aanstelling van een deskundige gebeurt door een rechter. De partijen kunnen zelf bepaalde deskundige voorstellen, maar de rechter hoeft deze suggestie niet te volgen. In principe zal steeds een gekwalificeerde deskundige uit het Nationaal Register voor Gerechtsdeskundigen worden aangesteld.
De deskundige heeft 8 dagen tijd om de opdracht (met reden) te weigeren. De oorzaak om een opdracht te weigeren kan divers zijn, en zal zelfs moeten gebeuren als de deskundige zijn onafhankelijkheid of onpartijdigheid niet kan garanderen.
Je krijgt te maken met een deskundigenonderzoek: wat mag je verwachten?
Volgens het Gerechtelijk Wetboek kan de rechter, na samenspraak met de deskundige, de plaats, de dag en het uur van de installatievergadering bepalen. De rechter die het deskundigenonderzoek heeft bevolen, zit de vergadering voor. In de praktijk komt dit echter weinig voor.
Beveelt de rechter geen installatievergadering, dan beschikt de deskundige over 15 dagen om de aanvang van zijn werkzaamheden mee te delen. In de praktijk wordt regelmatig op zijn eigen initiatief toch een installatievergadering zonder toezicht van de rechter georganiseerd. Deze vergadering wordt voornamelijk gehouden om de opdracht met partijen te bespreken, hun visie op het te beoordelen dispuut te laten geven en verdere formaliteiten af te handelen.
Met de installatievergadering start de gerechtsdeskundige zijn werkzaamheden
Tijdens of na de installatievergadering bezorgt de deskundige een overzicht met de te ontvangen informatie. Partijen hebben de verplichting deze informatie binnen de door de deskundige vooropgestelde termijn over te maken. Bij weigering van medewerking kan de rechter de conclusie trekken die hij nodig acht.
Elke communicatie door en aan de deskundige, maar ook elke informatie waarop de deskundige zich zal baseren, moet altijd op een tegensprekelijke wijze gecommuniceerd worden. Dit garandeert de zogenaamde wapengelijkheid tussen partijen.
Een deskundige werkt minstens met een voor- en eindverslag.
De deskundige zal zich enkel baseren op tegensprekelijke informatie, zodat de wapengelijkheid tussen partijen gegarandeerd blijft.
Verplichting voor partijen om opgevraagde informatie tegensprekelijk binnen strikte termijnen ter beschikking te stellen
In het voorverslag legt de deskundige zijn voorlopige bevindingen ter lezing aan de rechter, partijen en hun raadslieden voor. Hij bepaalt autonoom, rekening houdend met de aard van het geschil, een redelijke termijn waarbinnen de partijen hun opmerkingen kunnen formuleren. De wetgever voorziet hiervoor ten minste 15 dagen. In de praktijk is dit minstens 1 maand.
De rechter legt de termijn voor het neerleggen van het eindverslag vast in het aanstellingsvonnis of arrest. Meestal bedraagt dit 6 maand nadat de deskundige zijn werkzaamheden heeft aangevat. De deskundige kan tot een verlenging van deze termijn verzoeken. Enkel de rechter mag de termijn voor het indienen van het eindverslag verlengen.
In het eindverslag beantwoordt de deskundige alle relevante opmerkingen van partijen. Indien nodig past hij zijn bevindingen aan. Hij houdt geen rekening met de opmerkingen die hij te laat ontvangt.
De gerechtsdeskundige zal enkel rekening houden met informatie die partijen tijdig aanleverden.
De deskundige houdt rekening met opmerkingen van partijen, maar niet als hij deze te laat ontving
In zijn eindverslag geeft de deskundige een antwoord aan de rechter over de technische vraag van zijn opdracht. In geen geval laat hij zich uit over het juridische geschil. Hierover oordeelt enkel de rechter.
De essentie
- Rechtbanken en hoven stellen gerechtsdeskundigen aan om hun technisch advies.
- De aanstelling en het verloop van een deskundigenonderzoek is vastgelegd in het Gerechtelijk Wetboek, met specifieke modaliteiten en een strikt bepaald verloop.
- Via een installatievergadering vat de gerechtsdeskundige zijn werkzaamheden aan.
- Tijdens of na de installatievergadering bezorgt de deskundige een overzicht met de te ontvangen informatie.
- In een eindverslag geeft de deskundige een antwoord aan de rechter over de technische vraag van zijn opdracht. Enkel de rechter mag oordelen over het juridische geschil.
Meer weten?
Als klant van Baker Tilly kunt u contact opnemen met Tom De Brabanter, Partner / Fiscaal accountant, of uw dossierverantwoordelijke.
Nog geen klant? Contacteer ons voor een vrijblijvend gesprek.
