Houdt u met een zorgvolmacht de touwtjes in handen van uw vennootschap?

Met een zorgvolmacht bepaalt u wie beslissingen mag nemen over uw vermogen als u dat zelf niet meer kunt. Maar voor uw rol als aandeelhouder van een vennootschap biedt zo'n volmacht maar een beperkt vangnet, en voor uw rol als bestuurder helemaal geen.

Steeds meer mensen stellen een zorgvolmacht op. In de eerste negen maanden van 2023 waren het er in ons land 76.208, 26,2 procent meer dan in dezelfde periode van 2022. Dat blijkt uit de Familiebarometer van de Federatie van het Notariaat (Fednot). Met zo'n volmacht duidt u een of meerdere personen aan om beslissingen te nemen over uw vermogen als u daar zelf niet meer toe in staat bent, bijvoorbeeld door een ziekte, dementie of een coma na een ongeval.

Het kan gaan over eenvoudige zaken zoals uw facturen betalen, bankrekeningen beheren of uw pensioen innen. Maar de volmacht kan ook slaan op grotere beslissingen zoals een verkoop van vastgoed of een schenking. Met een zorgvolmacht vermijdt u de aanstelling van een bewindvoerder door een vrederechter.

De meeste zorgvolmachten voorzien ook in een regeling voor wilsonbekwame ondernemers. Niet onbelangrijk, want als u een vennootschap hebt, zit daar vaak een aanzienlijk deel van uw vermogen in. ‘Maar die clausule kan een vals gevoel van veiligheid geven. De zorgvolmacht biedt maar een vangnet voor een deel van de aandeelhouders en helemaal niet voor bestuurders’, zegt Miek Vandecasteele, partner estate planning bij Baker Tilly. Wat kunt u regelen met een zorgvolmacht voor uw vennootschap? En welke alternatieven zijn er?

Een aandeelhouder kan zijn stemrecht uitoefenen op de algemene vergadering van een vennootschap. Daar worden beslissingen genomen over onder andere de goedkeuring van de jaarrekening, de wijziging van de statuten, kapitaalverhogingen, en de benoeming of het ontslag van een bestuurder.

Het type vennootschap is bepalend

‘Of een aandeelhouder zich via een zorgvolmacht kan laten vertegenwoordigen in de algemene vergadering, hangt af van het type vennootschap. Met een zorgvolmacht kan je controle behouden over een besloten vennootschap (bv), maar niet over een naamloze vennootschap (nv)’, zegt Vandecasteele. ‘Het vennootschapsrecht laat bij een nv alleen toe dat een volmacht wordt gegeven voor één of meer specifieke vergaderingen of voor vergaderingen gedurende een bepaalde periode.’ Bij een bv is er geen beperking in de tijd.

’Denk goed na over wie het geschiktst is om beslissingen te nemen op de algemene vergadering. Mogelijk is het beter voor de ondernemingszaken iemand anders aan te duiden dan diegene die je kiest om je overige vermogen te beheren’, zegt Vandecasteele.

Wie aandeelhouder is van een nv kan niets permanent regelen met een zorgvolmacht. Een oplossing kan zijn de nv om te vormen naar een bv.

Maatschap als uitweg

‘Een andere optie is de aandelen van de vennootschap in te brengen in een maatschap’, zegt Vandecasteele. Dat is een controlestructuur die u zonder tussenkomst van een notaris kunt oprichten. In de statuten bepaalt de inbrenger van de aandelen dat hij of zij benoemd wordt tot zaakvoerder, de persoon die de maatschap vertegenwoordigt als aandeelhouder en de stemrechten uitoefent.

Ook als u al wilsonbekwaam bent, kan een maatschap opgericht worden. ‘In een zorgvolmacht kan bepaald worden dat de volmachtdrager in uw plaats een maatschap kan oprichten. Daarbij wordt aangegeven wie de opvolgend statutair zaakvoerder van de maatschap is zolang u wilsonbekwaam bent. Daarmee kan ook een tijdelijke onbekwaamheid zoals een coma opgevangen worden. Zodra u opnieuw wilsbekwaam bent, eindigt het mandaat van de opvolgend statutair zaakvoerder’, zegt Vandecasteele.  

Regeling bij gehuwden

In één specifieke situatie hoeft niets geregeld te worden: als de aandeelhouder-ondernemer gehuwd is onder het wettelijke stelsel (dat automatisch geldt als geen huwelijkscontract is opgemaakt) én beide echtgenoten hun beroepsactiviteit uitoefenen in de vennootschap. In dat geval kan de andere partner de stemrechten van de gemeenschappelijke aandelen alleen uitoefenen.

‘Voorts kunnen alle gehuwden, ongeacht het huwelijksstelsel, zich richten tot de familierechtbank om in de plaats van de wilsonbekwame partner te worden gesteld voor de uitoefening van stemrechten. Die mogelijkheid bestaat niet voor samenwonende partners’, zegt Vandecasteele.

Een bestuurder heeft de dagelijkse leiding van het bedrijf in handen. De algemene vergadering benoemt hem of haar omwille van zijn persoonlijke kwaliteiten.

Alleen andere bestuurder is een optie

‘Een wilsonbekwame bestuurder kan zich daarom niet door om het even wie laten vertegenwoordigen op een bestuursvergadering. Een bestuurder kan alleen een andere bestuurder een volmacht verlenen, voor zover dat in de statuten is voorzien’, zegt Vandecasteele.

Dat is niet mogelijk in vennootschappen met één bestuurder. En als er wel meerdere bestuurders zijn, is het vaak niet wenselijk. Denk maar aan twee broers-bestuurders van wie de kinderen in de vennootschap werken. Doorgaans wil elke familietak dan een bestuurder benoemen.

‘Bovendien moet de volmacht van de volmachtdrager-medebestuurder een bijzonder karakter hebben en kan die alleen voor een welbepaalde vergadering gebruikt worden. Omdat de zorgvolmacht geen bijzondere volmacht is, kan die niet gebruikt worden voor de vertegenwoordiging van een bestuurder’, zegt Vandecasteele.

Mogelijke oplossingen

Bestuurders zijn aangewezen op andere oplossingen. ‘In de statuten van een bedrijf kan in een opvolgend statutair bestuurder voorzien worden, die de huidige bestuurder vervangt als die wilsonbekwaam is. Dat kan zowel voor een bv als een nv. Het nadeel is dat een statutenwijziging en dus een notariële akte nodig is als je dat later wil wijzigen’, zegt Vandecasteele.

Wat als geen opvolger is opgenomen in de statuten? ‘De algemene vergadering kan met een gewone meerderheid van de aanwezige of vertegenwoordigde aandeelhouders een nieuwe bestuurder benoemen. Het is belangrijk om vooraf na te gaan wie in dat geval stemrecht heeft en of de stemgerechtigde aandeelhouders rekening zullen houden met de belangen van alle aandeelhouders’, zegt Vandecasteele.

Daarbij kan een maatschap een oplossing bieden (zie hoger). De stemrechten op de algemene vergadering van de vennootschap worden dan uitgeoefend door de opvolgend statutair zaakvoerder van de maatschap.

Meer weten?

Als klant van Baker Tilly kunt u contact opnemen met Miek Vandecasteele, Partner Vermogens- en successieplanning of uw dossierbeheerder. 
Nog geen klant? Contacteer ons voor een vrijblijvend gesprek.

Bron: De Tijd, 08/01/2024

Dit artikel werd gereproduceerd met toestemming van de uitgever, alle rechten voorbehouden. Elke reproductie dient het voorwerp uit te maken van een specifieke toestemming van de beheersvennootschap License2Publish: info@license2publish.be.